Taksonomia Unii Europejskiej to kompleksowy system klasyfikacji, który definiuje, jakie rodzaje działalności gospodarczej można uznać za zrównoważone środowiskowo. Jej celem jest przekierowanie kapitału w kierunku zielonych inwestycji i wspieranie realizacji celów klimatycznych Europy. Dla inwestorów i firm, zrozumienie i stosowanie się do tych przepisów staje się coraz bardziej kluczowe.
Czym jest taksonomia UE i jakie są jej główne cele?
Taksonomia UE to prawnie wiążący akt delegowany, który ustanawia jednolity zestaw kryteriów określających, które z działań gospodarczych kwalifikują się jako przyjazne dla środowiska. Jest to narzędzie mające na celu zapobieganie tzw. greenwashingowi, czyli wprowadzającemu w błąd marketingowi produktów i usług jako ekologicznych, gdy w rzeczywistości takimi nie są. Główne cele taksonomii to:
- Ułatwienie inwestycji w zrównoważony rozwój: poprzez stworzenie jasnych wytycznych, jak inwestycje powinny być klasyfikowane.
- Zwiększenie przejrzystości: dla inwestorów, pomagając im identyfikować i wybierać produkty inwestycyjne zgodne z ich preferencjami zrównoważonego rozwoju.
- Wspieranie transformacji gospodarki: poprzez kierowanie kapitału do sektorów i działalności, które przyczyniają się do realizacji celów klimatycznych i środowiskowych UE.
- Zapobieganie fragmentacji rynku: poprzez ustanowienie wspólnego języka i standardów dla zrównoważonych inwestycji w całej Unii Europejskiej.
Jakie są kryteria kwalifikacji działalności jako zrównoważonej?
Działalność gospodarcza, aby została uznana za zrównoważoną zgodnie z taksonomią UE, musi spełniać dwa fundamentalne warunki:
-
Znacząco przyczyniać się do osiągnięcia jednego lub więcej z sześciu celów środowiskowych:
- Łagodzenie zmian klimatu.
- Adaptacja do zmian klimatu.
- Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich.
- Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
- Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego ograniczanie.
- Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
-
Nie szkodzić w znaczący sposób żadnemu z pozostałych celów środowiskowych. Oznacza to, że działalność nie może negatywnie wpływać na inne obszary środowiska, nawet jeśli przyczynia się do jednego z nich.
Dodatkowo, działalność musi spełniać minimalne gwarancje, które obejmują zgodność z przepisami prawa, a także często wymagają stosowania się do wytycznych dotyczących odpowiedzialności społecznej i praw człowieka, np. zasad OECD.
Wpływ taksonomii UE na inwestorów: nowe możliwości i obowiązki
Dla inwestorów, taksonomia UE otwiera nowe możliwości, ale jednocześnie nakłada nowe obowiązki.
Możliwości dla inwestorów
- Identyfikacja atrakcyjnych inwestycji: Taksonomia pomaga inwestorom łatwiej identyfikować aktywa i firmy, które są zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju, co może przekładać się na lepsze długoterminowe wyniki i mniejsze ryzyko.
- Zgodność z regulacjami: Inwestorzy instytucjonalni, zwłaszcza ci zarządzający aktywami, muszą ujawniać, w jakim stopniu ich inwestycje są zgodne z taksonomią. Pozwala im to lepiej komunikować swoje strategie zrównoważonego rozwoju klientom.
- Nowe produkty finansowe: Rozwój zielonych obligacji i innych instrumentów finansowych opartych na taksonomii UE stwarza nowe możliwości inwestycyjne.
Obowiązki inwestorów
- Obowiązki informacyjne: Instytucje finansowe są zobowiązane do ujawniania informacji o tym, jaki procent ich portfeli inwestycyjnych jest zgodny z taksonomią UE. Dotyczy to zarówno aktywów kwalifikujących się do inwestycji, jak i aktywów kwalifikujących się do działalności.
- Due diligence: Inwestorzy muszą przeprowadzać dokładną analizę (due diligence) swoich inwestycji, aby upewnić się, że są one rzeczywiście zgodne z kryteriami taksonomii.
Jak taksonomia UE wpływa na firmy?
Firmy, niezależnie od tego, czy są małe, średnie czy duże, odczuwają wpływ taksonomii UE na wiele sposobów.
Zgodność i raportowanie
- Obowiązki raportowania: Firmy, które emitują papiery wartościowe notowane na rynkach regulowanych UE, muszą raportować zgodność swoich obrotów (turnover) i wydatków inwestycyjnych (capital expenditure) z taksonomią.
- Analiza działalności: Firmy muszą przeprowadzić analizę swojej działalności pod kątem spełniania sześciu celów środowiskowych i kryteriów „nie szkodzić”.
Strategia biznesowa i dostęp do kapitału
- Przewaga konkurencyjna: Firmy, które są zgodne z taksonomią UE, mogą zyskać przewagę konkurencyjną, przyciągając inwestorów i klientów poszukujących zrównoważonych rozwiązań.
- Dostęp do finansowania: Zgodność z taksonomią może ułatwić dostęp do zielonego finansowania i kapitału od inwestorów, którzy priorytetowo traktują aspekty ESG (Environmental, Social, Governance).
- Ryzyko regulacyjne: Firmy, których działalność nie jest zgodna z taksonomią, mogą napotkać trudności w przyszłości, jeśli przepisy staną się bardziej restrykcyjne lub jeśli inwestorzy będą unikać aktywów niezgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju.
- Innowacje: Konieczność spełnienia kryteriów taksonomii może stymulować innowacje w zakresie produktów, procesów i technologii, aby stać się bardziej przyjaznym dla środowiska.
Wyzwania i przyszłość taksonomii UE
Wdrożenie taksonomii UE nie jest pozbawione wyzwań. Wiele firm boryka się z trudnościami w zbieraniu odpowiednich danych, interpretacji skomplikowanych kryteriów oraz w przystosowaniu swoich procesów do wymogów zrównoważonego rozwoju.
Jednakże, taksonomia UE jest dynamicznym narzędziem, które będzie ewoluować. Spodziewane są dalsze rozszerzenia o kolejne sektory i cele środowiskowe. Dla przedsiębiorstw i inwestorów oznacza to konieczność ciągłego monitorowania zmian i adaptacji swoich strategii, aby pozostać zgodnym z rosnącymi oczekiwaniami w zakresie zrównoważonego rozwoju. Zrozumienie i aktywne włączenie się w proces zgodności z taksonomią UE to już nie opcja, ale konieczność dla firm i inwestorów dążących do długoterminowego sukcesu w nowej, zielonej gospodarce.
