Nowe dane i rosnące obawy
W ostatnich miesiącach obserwujemy niepokojący wzrost zachorowań na krztusiec w Polsce. Dane Głównego Inspektora Sanitarnego wskazują na znaczące zwiększenie liczby przypadków w porównaniu do lat ubiegłych. Jest to choroba zakaźna, wywoływana przez bakterię Bordetella pertussis, która atakuje układ oddechowy. Szczególne zaniepokojenie budzi fakt, że krztusiec powraca, dotykając nie tylko nieszczepione dzieci, ale również osoby dorosłe, które mogą nie pamiętać o konieczności przyjęcia dawek przypominających. Ten wzrost zachorowań jest sygnałem, że społeczeństwo musi ponownie zwrócić uwagę na profilaktykę i szczepienia.
Krztusiec: Objawy i przebieg choroby
Objawy krztuśca na początku mogą przypominać zwykłe przeziębienie. Początkowo pojawia się nieżyt nosa, łagodny kaszel i stan podgorączkowy. Po około tygodniu-dwóch dochodzi do najcięższej fazy choroby, charakteryzującej się napadowym, uciążliwym kaszlem. Napady te są bardzo silne, występują seriami, a po nich często pojawia się charakterystyczny, świszczący wdech, zwany „głuchym pianiem”. W trakcie napadu może dojść do wymiotów, a nawet sinicy. U niemowląt choroba może przyjmować bardzo ciężką postać, prowadząc do bezdechów, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Przebieg krztuśca u osób dorosłych bywa łagodniejszy, ale długotrwały, męczący kaszel może znacząco obniżyć jakość życia.
Dlaczego krztusiec powraca?
Jednym z kluczowych czynników wzrostu zachorowań na krztusiec jest spadek poziomu odporności populacyjnej. Dzieje się tak z kilku powodów. Po pierwsze, skuteczność szczepień, choć wysoka, nie jest stuprocentowa i z czasem odporność nabyta w wyniku szczepienia stopniowo maleje. Dlatego tak ważne są dawki przypominające szczepienia przeciw krztuścowi. Po drugie, obserwuje się pewien spadek wyszczepialności w niektórych grupach wiekowych, co tworzy tzw. luki odpornościowe. Dorośli, którzy byli szczepieni w dzieciństwie, mogą potrzebować doszczepienia przeciw krztuścowi, aby utrzymać odpowiedni poziom ochrony. Brak tych dawek przypominających sprawia, że stają się oni podatni na zakażenie i mogą przenosić bakterię na osoby najbardziej narażone, czyli niemowlęta.
Kto jest najbardziej narażony?
Najbardziej narażone na ciężki przebieg krztuśca są niemowlęta poniżej pierwszego roku życia, a zwłaszcza te poniżej szóstego miesiąca życia, które nie ukończyły jeszcze pełnego cyklu szczepień. Ich układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały, co czyni ich szczególnie podatnymi na powikłania. Jednak wzrost zachorowań na krztusiec pokazuje, że choroba ta stanowi zagrożenie również dla osób dorosłych, szczególnie tych z osłabioną odpornością, chorobami przewlekłymi układu oddechowego czy sercowo-naczyniowego. Ważne jest, aby pamiętać, że nawet jeśli choroba u dorosłego przebiega łagodniej, może on nieświadomie zarazić niemowlęta w swoim otoczeniu, na przykład członków rodziny, przyjaciół czy znajomych.
Profilaktyka i szczepienia – klucz do kontroli
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania krztuścowi są szczepienia ochronne. Program szczepień w Polsce obejmuje dzieci, które otrzymują szczepienia podstawowe. Jednak, jak wspomniano, odporność na krztusiec spada z czasem, dlatego kluczowe jest przyjmowanie dawek przypominających. Zaleca się szczepienia przypominające w wieku około 6 lat oraz w wieku nastoletnim (około 14 lat), a także u dorosłych, zwłaszcza u osób planujących ciążę lub mających kontakt z małymi dziećmi. Szczepienie przeciw krztuścowi u dorosłych jest dostępne i stanowi ważny element profilaktyki krztuśca. Warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, aby dowiedzieć się o zalecanych terminach i możliwościach szczepienia.
Szczepienia w ciąży – ochrona dla noworodka
Szczególnie istotne jest szczepienie kobiet w ciąży przeciw krztuścowi. Najlepiej zaszczepić się między 32. a 36. tygodniem ciąży. Pozwala to na przekazanie przeciwciał przez łożysko do płodu, a następnie przez mleko matki do noworodka. Dzięki temu noworodek jest chroniony przed krztuścem już od pierwszych dni życia, zanim sam będzie mógł zostać zaszczepiony. Jest to niezwykle ważne, ponieważ właśnie noworodki są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby i jej powikłania. Szczepienia w ciąży to bezpieczny i skuteczny sposób na zapewnienie ochrony najmłodszym.
Podsumowanie i zalecenia
Wzrost zachorowań na krztusiec to sygnał alarmowy, który wymaga naszej uwagi i odpowiedzialności. Choć szczepienia są najbardziej skutecznym narzędziem w walce z tą chorobą, należy pamiętać o konieczności utrzymywania wysokiego poziomu odporności poprzez dawki przypominające. Warto regularnie konsultować się z lekarzem w sprawie kalendarza szczepień, zarówno dla dzieci, jak i dla siebie. Dbanie o własne zdrowie i przyjęcie szczepień przypominających to nie tylko ochrona osobista, ale także ochrona osób najbardziej bezbronnych, takich jak niemowlęta. Profilaktyka krztuśca to wspólna odpowiedzialność, która może zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się tej groźnej choroby.
